درباره کلاه قرمزی

 هرچند در ایام نوروز در مدینه و مکه زیاد فرصت تماشای تلویزیون نداشتم، ولی جسته و گریخته سریال ها و ویژه برنامه هایی را دیدم و به نظرم «کلاه قرمزی 88» تنها برنامه موفق و دیدنی نوروز بود که مورد توجه بچه ها و بزرگترها قرار گرفت.

بیش از جنبه نوستالژی -که به جای خود- این مجموعه در راستای نیازهای تربیتی گام برداشته بود؛ قبلا عرض کرده ام "گفتگوی خانوادگی" و رابطه موثر و "گفتگوی با فرزندان" و رعایت حقوق کودک؛ حفظ حرمت و کرامت کودک از امور اساسی و راهبردی است و توجه به آن در فضای تربیتی ضروری.

«کلاه قرمزی 88» به زیبایی و سادگی به این مهم پرداخته بود؛ سخن گفتن های آرام حتی در عصبانیت و گوش دادن های موثر و بازتابی آقای مجری (ایرج طهماسب؛کارگردان موفق این مجموعه) برای والدین امروز و فردا مفید بود و یا دعوت از مهمانانی مثل آقای حاتمی کیا و گفت و گوی با ایشان -در کنار جذابیت های تلویزیونی- در واقع احترام به کودک مخاطب اصلی برنامه و اهمیت دادن به نگاه آنان به مقوله هنر و فرهنگ بود.

در کنار تمام خوبی های کلاه قرمزی چند سوال از بین سوالهایم را عرض می کنم:

1. چرا خانواده شکسته و نا تمام؟
چرا از زمان "هاچ زنبور عسل" یا "پینوکیو" و حتی قبل تر جای مادر در بسیاری از برنامه ها خالی است؟

حضور "خاله باران" - علی رغم بازی قابل تحسینش- در خانه عمو! برای کودکانی این سوال را مطرح می کند که نسبت این ها با هم چیست؟
بچه ها (عروسکها) مادرشان کجاست؟! چرا شب عید این ها به خانه خودشان نرفتند؟
حتی اگر نقش ها عمه و عمو و یا دایی و خاله هم باشند، مشکل باقی است. خانه مادر و پدر و فرزند می خواهد.

فراموش نکنیم دختران و پسران خردسال امروز، مادران و پدران فردای این کشور هستند و ارائه تصویر روشن از جایگاه، نقش و وظایف پدر و مادر در تمامی برنامه های سیما در تربیت آنها و ایفای نقش آنها در آینده بسیار موثر است.

نمایش خانواده های تک سرپرست و جمع های بدون روابط و مناسبات روشن خانوادگی (پدر+مادر+فرزند) در ایجاد تمایل جوانان برای زندگی های «بدون ازدواج» موثر بوده و هست.

ارائه مدل خانواده شکسته حتی در مورد خانواده های تک سرپرست حاصل فوت، فرار و یا غیبت یکی از والدین و طلاق هم تاثیر ندارد. در این موارد تحقیقات خوبی انجام شده است و برخی از روانشناسان مدل های خوبی را پیشتهاد کرده اند از جمله "قصرهای ماسه ای" گری نیومن و پاتریشا رومانوسکی (Romanowski, Patricia؛ Neuman, M. Gary) برای بچه های طلاق.

2. چرا نمایش "آداب اسلامی" و حتی از نوع "کاملا ایرانی" آن در فیلمنامه ها سانسور می شود؟
مثلا در قسمتی که برق رفته بود و کلاه قرمزی و پسرخاله و ... از تاریکی می ترسیدند -و گفتگوها همچنان مفید بود- وقتی برق وصل شد کاملا منتظر شنیدن صدای صلوات بودم، لا اقل فقط آقای مجری!

جای تردید نیست که این رسم و سنت صلوات فرستادن هنگام روشن شدن اتاق، سابقه ای قدیمی تر از خود برق در ایران دارد و در فرهنگ فولکلور مناطق مختلف ایران عزیز قابل جستجوست.
چرا که:

اوّلُ ما خلَقَ اللهُ نورُ محمدٍ صلی الله علیه و آله
اما در روزگاری با پز روشنفکری این قبیل آداب در مجامع عمومی تقبیح شد و بعد از آن دیگر تحسین نشد! و... .

به هر حال ساخت برنامه در فضای طنز و با هدف سرگرمی و شادی بخشی برای مخاطب ویژه و مهمی چون کودک با چاشنی تربیتی، کار آسانی نیست و خوشبختانه اشکالات دوره سابق (از قبیل موارد معدودی تحقیر و تمسخر شخصیت های عروسکی) در کلاه قرمزی 88 به چشم نمی خورد و ان شاءالله ادامه پیدا کند ولی نه 17-16 سال بعد .